Kültürel Değerlerin Yansıması: Çömce Gelin (Zeugma Bebek)'in Serüveni

Herkese merhaba...
Giarose Kids dergisinin 3.sayısında, Çömçe Gelin (Zeugma Bebek) ‘in geçmişten bugüne olan kültürel yansımasından ve yapılış aşamasından bahsetmek istedim. Keyifli okumalar diliyorum...

Sizi biraz tanıyabilir miyiz?

Ben Aslıhan Yıkıcı Sosyoloji mezunuyum. 31 yaşında evli ve bir çocuk annesiyim. Bir kızım da yakında dünyaya gelecek. Yüksek Lisansımı Gaziantep Üniversitesi Eğitim Fakültesinden İnsan Psikolojisi ve İletişimi üzerine yaptım.

Okumayı, kendimi yenilemeyi ve geliştirmeyi çok seviyorum. Yaklaşık 11 yıldır Oyun ve Oyuncak Müzesinde çalışmaktayım. 9 yıldır da Birim Sorumlusu olarak görev almaktayım. İşimle beni bağdaştıran oyuncaklar ve çocuklar hayatımda hep ayrı bir yerde. Benim için ikisi de çok ama çok değerli ve anlamlı.

Müzede çalışmanın en güzel yanı nedir?

Tarih ve sanat ile iç içe olmak diyebilirim. Ayrıca bu müzede çalışmak insanın çocukluğu ile halen el ele olmasına vesile oluyor. Bu sadece kendi çocukluğuyla değil, binlerce insanın çocukluğuna şahitlik ediyorsun. İyisiyle kötüsüyle binlerce hikâye dinliyorsun.

Yıllardır saklanan; değerli binlerce oyuncağı koruyarak, geleceğe aktarmak da manevi anlam da çok kıymetli.

Müzede eminiz ki çok değerli oyuncaklar vardır. Ancak Gaziantep için en değerli kabul edeceğimiz oyuncağı sizce nedir?

Müzede bulunan envanter sayısı ve envanter içeriği olarak çok şanslıyız. Hikâyeleri ile sizlere bahsedeceğim çok fazla oyuncak var hepsi de benim için çok özel ve çok değerli ancak size bugün Çömçe Gelin (Zeugma Bebek)’ten bahsetmek isterim.

Çömce Gelin (Zeugma Bebek) 'in Yapım Aşamaları

Çömçe Gelin Gaziantep için neden önemli?

Öncelikle hikâyesi olan oyuncakları ayrı seviyorum. Toplumu birbiri ile bütünleştiren, birliğimizi arttıran ve bunu çocuklara oyunla kazandıran oyuncakları müzede ayrı bir yerde tutuyorum. Bölge olarak da bu konuda çok şanslı olduğumuzu düşünüyorum. Çömçe Gelin (Zeugma Bebek) geçmişten günümüze gelen ve son dönemlerde unutulmaya yüz tutmuş kültürel mirasımız ile biz bunu müzede yeniden gün yüzüne çıkararak Somut Olmayan Kültürel Mirasımıza dahil ettik. Sadece Gaziantep için değil Güneydoğu Anadolu Bölgesi için de büyük değer.

Bize biraz hikâyesinden bahseder misiniz?

Tabii, zevkle! Gaziantep başta olmak üzere Güneydoğu Anadolu’da eski zamanlarda
kuraklık olduğu dönemlerde yaşlı kadınlar, anneler çocuklarına evde bulunan malzemeler ile bir bebek yaparlarmış. Bu bebek, tahta bir kaşık üzerine yapılarak (Büyük tahta kaşığıda Gaziantep’te “Çömçe”dendiğinden dolayı bebek ismini buradan alırmış) uzun bir sopaya bağlanıp çocukların kalpleri temiz olduğu ve dualarının kabul olacağı anlayışı ile ellerine verilmiş. Çocuklar köyde veya şehirde sokak aralarında rahmet bereket duasına çıkarak Allah’tan yağmur yağdırmasını isterlermiş.

Ne güzel bir hikâyesi varmış. Peki bunu çocuklar duyunca şaşırıyorlar mı?

Evet tabii ki, çok şaşırıyor. Sadece çocuklar değil diğer illerden ve ülkelerden gelen ziyaretçilerimiz de merakla dinliyor ve şaşırıyorlar. Aslında hikâye burada bitmiyor en önemli kısmı ise çocuklar sokak aralarında gezerken şarkılar söyleyerek komşuların kapılarını çalıyor.

“Çömçe Gelin Allah’tan ne ister, rahmet ister. Çömçe Gelin Allah’tan ne ister, bolluk ister. Çömçe Gelin komşudan ne ister, salça ister. Çömçe Gelin komşudan ne ister,

köftelik bulgur ister...“

Bu nakaratlar eşliğinde köftelik malzemelerini toplayan çocuklar bir ağaç altına giderek birlikte yaptıkları köfteyi afiyet ile yer, ardından da oyunlar oynarlar.

Peki bu oyuncağı burada yapabiliyor muyuz?

Toplumsal olarak bizi ve kültürümüzü yansıtan bu oyuncak; müzede sadece sergilenmekle kalmıyor, atölyelerde yeniden gün yüzüne çıkıyor. Talepte bulunan gruplar ile (çocuk-yetişkin) bu bebeği atölyemizde yaptırıp, hikayesini anlatıp, oyununu oynatıyoruz.

Bu tarz başka atölyeleriniz var mı?

Evet var. Gaziantep bu konuda çok şanslı. Deerme (Topaç), Peçiç, Aşık bunlardan bazıları. Yöresel oyuncaklarımızın bulunduğu galeride tüm bu oyuncaklar ve daha fazlası ziyaretçilerimizi bekliyor.

Eklemek istediğiniz bir şey var mı ?

Toplumsal olarak yaşadığımız bölge açısından çok şanslıyız. Örnek verecek olursak; yemek kültürümüzde bizi diğer illerden hatta ülkelerden ne kadar öne alıyorsa oyuncak kültürümüzde de bizi ön plana alıyor. Fabrika oyuncaklarımız belki ülke olarak az ama çocukların kendilerinden değerler kattığı oyuncaklarımız çok fazla. Buda bizi biz yapan değerlerden sadece bir tanesi.

Tags:

Paylaş:

Bize Ulaşın

Kültürel Değerlerin Yansıması: Çömce Gelin (Zeugma Bebek)'in Serüveni

DERGİYE ABONE OL